Slagaderverkalking of atherosclerose

Bij arterieel vaatlijden stapelen bloedplaatjes, bloedcellen en cholesterol zich plaatselijk op in de vaatwand en vormen ze slagaderverkalking. Deze opeenstapelingen heten plaques. Ze zorgen voor vernauwingen in de slagaders waardoor de bloedtoevoer daalt. 

Door de slechte doorbloeding en dus belemmering van de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof, kunnen verschillende symptomen optreden. Soms blijven de problemen beperkt tot een beetje last tijdens het wandelen, de zogenaamde etalagebenen of etalageziekte, maar in ernstige gevallen kan een slechte doorbloeding leiden tot amputatie, hart- of herseninfarct.

Slagadervernauwingen kunnen in principe overal in het lichaam voorkomen, maar worden hoofdzakelijk vastgesteld ter hoogte van de benen, hart en hersenen.

Figuur: Ontstaan van atherosclerose (door Vecteezy)

De meest frequent voorkomende oorzaken van slagaderverkalking zijn:

• roken;
• diabetes of suikerziekte;
• obesitas of overgewicht;
• weinig lichaamsbeweging
• geslacht;
• erfelijkheid;
• te hoge cholesterol;
• te hoge bloeddruk of hypertensie.

Bij atherosclerose kunnen de klachten zeer uiteenlopend zijn, afhankelijk van de plaats en graad van de vernauwing. 

Meestal is er bij een stenose of vernauwing de klassieke klacht van etalagebenen of claudication intermittens. Dit zijn stekende pijnklachten, typisch in de kuiten, die optreden na een bepaalde wandelafstand. De pijn gaat snel over bij rusten. 

Bij een kritisch bloed- en zuurstoftekort ontstaat er pijn in rust of ‘s nachts die betert door het been te laten afhangen. Ook kunnen er wonden ontstaan die niet of slechts heel langzaam genezen.

Soms zien we in plaats van een vernauwing juist het omgekeerde ontstaan: een verbreding van een slagader of een aneurysma. Dit ontstaat door een plaatselijke verzwakking van de wand. 

_{Figuur: visualisatie van een aneurysma}

Vaak hebben de patiënten geen klachten en betreft het een toevallige vondst. Wanneer zo’n aneurysma vastgesteld wordt, is een jaarlijkse opvolging aangewezen tot de kritische diameter wordt bereikt.

Een aneurysma van de buikslagader met een diameter van meer dan 5,5 cm bij mannen en 5 cm bij vrouwen, dient behandeld te worden.

Ook kalkbrokjes en cholesterolkristallen kunnen van de zieke slagaderwand afbrokkelen en een kleiner bloedvat op afstand verstoppen.